Ubywa szarej strefy w Polsce

Polska zanotowała znaczący spadek udziału szarej strefy w gospodarce — od 2000 r. zmniejszył się on o połowę — wynika z analizy EY. Ale wciąż znaczny strumień pieniędzy porusza się w nieoficjalnym obrocie, czego rząd wolałby uniknąć. Redukcja nierejestrowanej działalności może przynieść państwu istotne korzyści finansowe – wskazał serwis Businessinsider.com.pl

Udział szarej strefy w gospodarce stanowił w 2023 r. około 9,7 proc. PKB — wynika z analizy EY. Szacunek dla całego świata mówi o 11,8 proc., więc jesteśmy w gronie krajów, które radzą sobie z nią dość dobrze. Do tego jesteśmy w gronie 90 proc. krajów, które rozmiar szarej strefy zmniejszyły - napisano.
 
Na potrzeby badania EY podzielił światową gospodarkę na 14 odrębnych regionów geograficznych. W 2023 r. nierejestrowana działalność miała największy udział w PKB w niektórych częściach Afryki i Azji Południowej, sięgając od 24,1 proc. do 41,6 proc. Natomiast najmniejszą rolę odgrywała w regionach Ameryki Północnej oraz Europy Zachodniej, Północnej i Południowej, a także na Bliskim Wschodzie, gdzie udział szarej strefy w PKB wynosił średnio od 5,0 proc. do 8,2 proc. - czytamy dalej

Największy postęp w redukcji szarej strefy odnotowano w Azji Zachodniej i Centralnej. Z kolei negatywne zmiany, czyli wzrost nierejestrowanej działalności, zaobserwowano w Azji Południowo-Wschodniej, regionie Pacyfiku i Afryce Południowej – wskazano w treści informacji.

W latach 2000–2023 udział szarej strefy w polskim PKB zmniejszył się niemal o połowę, osiągając około 9,7 proc. w 2023 r. Polska, jako kraj dynamicznie rozwijający się gospodarczo w tym okresie, doświadczyła istotnych przemian w instytucjach oraz relacjach między firmami a państwem – stwierdzono.

— Jesteśmy krajem, który w analizowanym okresie dynamicznie rozwijał się gospodarczo, a jego instytucje oraz relacje między firmami i państwem ulegały istotnym przemianom. Wiele z tych zjawisk przyczyniło się do obniżenia szarej strefy, zarówno poprzez ograniczenie bodźców, jak i możliwości do prowadzenia nieraportowanej działalności. W długim okresie, polepszeniu uległa ogólna efektywność rządu i administracji, choć oczywiście istnieją tutaj obszary do poprawy. Zmianie podlegały też postawy społeczne w kierunku mniej sprzyjających szarej strefie. Ponadto ewolucja sytuacji gospodarczej, szczególnie kondycji i struktury rynku pracy, ograniczały rolę nierejestrowanej pracy i działalności – mówił Michał Kowalczuk, menedżer w Zespole Analiz Ekonomicznych EY.
 
Zmniejszenie rozmiaru szarej strefy jest o tyle ważne, że wiele krajów boryka się z deficytami budżetowymi, a potrzeby wydatkowe związane z transformacją energetyczną, cyfryzacją i obronnością są wyjątkowo duże. Według Marka Rozkruta, partnera EY i głównego ekonomisty EY na Europę i Azję Centralną, ograniczenie nierejestrowanej działalności i wynikający z tego wzrost wpływów do budżetu mogą znacząco wesprzeć finanse publiczne. Dodatkowo sprzyja to wyrównaniu szans między firmami, zwiększa środki na kluczowe dobra i usługi publiczne oraz wzmacnia pozytywne normy społeczne i zaufanie do instytucji państwowych - podkreślono.

Analiza EY pokazuje również, że kryzys gospodarczy wywołany pandemią COVID-19 wiązał się z przejściowym wzrostem aktywności w szarej strefie, zwłaszcza w krajach o średnich i niskich dochodach.

Badanie EY wskazuje pięć kluczowych obszarów, w których rządy mogą działać, aby ograniczyć szarą strefę i zmniejszyć lukę podatkową. Należą do nich: zwiększenie zaufania podatników do administracji publicznej i systemu podatkowego; ograniczanie liczby niezarejestrowanych przedsiębiorstw; wykorzystanie nowoczesnych technologii do skutecznego wykrywania nieprawidłowości podatkowych; korzystanie z danych pochodzących z różnych źródeł oraz wspieranie współpracy między różnymi jednostkami administracji krajowej i międzynarodowej- zaznaczono.

Analiza podkreśla konieczność uwzględnienia specyfiki lokalnej przy tworzeniu strategii działania. Ważne jest łączenie długoterminowych inicjatyw, takich jak poprawa jakości instytucji, z działaniami krótkoterminowymi, na przykład w zakresie lepszego wykrywania nieprawidłowości podatkowych. Aby zwiększyć efektywność kosztową, warto skierować działania na obszary szczególnie podatne na działalność w szarej strefie – wskazano dalej.

Jednocześnie należy pamiętać, że nierejestrowana działalność często dotyczy małych podmiotów i osób o niższych dochodach. Dlatego działania rządu w tym zakresie powinny być planowane ostrożnie, aby koszty społeczne i ekonomiczne nie przewyższyły korzyści płynących z ograniczenia szarej strefy - podkreślono.

Zdaniem ekspertów EY kluczowe dla skutecznej walki z szarą strefą jest zrozumienie jej przyczyn, sektorów oraz charakterystyk podmiotów w nią zaangażowanych. Piotr Dybka, menedżer w Zespole Analiz Ekonomicznych EY, podkreślił, że istotna jest pogłębiona analiza dostępnych danych oraz kompleksowe działania państwa dostosowane do uzyskanych wniosków – napisano w podsumowaniu.   (jmk)

Foto: Pixabay.com
Źródło: Businessinsider.com.pl