Współczesne środowisko pracy stawia przed nami coraz więcej wyzwań. Praca zdalna, cyfrowe interakcje i natłok informacji mogą prowadzić do przebodźcowania, które negatywnie wpływa na koncentrację, dobrostan i zdrowie psychiczne pracowników. Jeszcze mocniej doświadczają tego pracownicy neuroatypowi - aż 65% z nich odczuwa wypalenie zawodowe. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” ujawnia, jak powszechny jest to problem i jak firmy mogą go rozwiązać.
Najważniejsze informacje:
- 65% neuroatypowych cierpi z powodu wypalenia zawodowego (vs 51% neuronormatywnych).
- 2 na 3 osoby neuroatypowe doświadczają hiperfokusu, czyli nadmiernego skupienia na jednym zadaniu.
- 62% neuroatypowych przyznaje się do pracoholizmu (vs 43%).
- Jedynie co drugi neuroatypowy deklaruje, że potrafi efektywnie utrzymywać kontakt z zespołem, pracując zdalnie (vs 68%).
- Tylko 49% neuroatypowych pracowników ocenia swoje miejsce pracy jako dobrze dopasowane do swoich potrzeb.
Wypalenie, pracoholizm i prokrastynacja – problemy osób neuroatypowych
Osoby neuroatypowe są szczególnie narażone na negatywne skutki przebodźcowania. Aż 2/3 z nich doświadcza hiperfokusu, czyli nadmiernego skupienia na jednym zadaniu, co może prowadzić do zaniedbywania innych obowiązków, a w rezultacie frustracji. Ponadto, 65% osób neuroatypowych doświadcza wypalenia zawodowego, 62% skarży się na pracoholizm, a 59% prokrastynuje. Dla porównania, w grupie neuronormatywnej odsetki te wynoszą odpowiednio 51%, 43% i 41%. Osoby neuroatypowe mają również trudności z planowaniem i ustalaniem priorytetów (57% vs 38% neuronormatywnych) oraz często zapominają o obowiązkach (52% vs 29%).
Dane z raportu Pracuj.pl są alarmujące, ale nie zaskakujące dla tych, którzy badają wpływ środowiska pracy na pracowników. Hiperfokus, choć bywa postrzegany jako zaleta, w nieodpowiednich warunkach prowadzi do pomijania innych kluczowych zadań i przeciążenia poznawczego. Wypalenie zawodowe, pracoholizm czy prokrastynacja dotykają osoby neuroatypowe znacznie częściej, co jest bezpośrednio związane z trudnościami w adaptacji do standardowego, często nadmiernie stymulującego środowiska pracy i brakiem empatii ze strony pracodawców. Firmy muszą zrozumieć, że „identyczne biurko dla każdego” to fikcja, a ignorowanie specyficznych potrzeb adaptacyjnych prowadzi do wykluczenia i straty cennego potencjału – mówi Olimpia Jenczek, Prezeska fundacji Mamy Podobnie, samorzeczniczka ADHD.
Natłok bodźców w pracy – problem nas wszystkich
Choć problemy związane z przebodźcowaniem częściej dotykają osoby neuroatypowe, to w rzeczywistości dotyczą one nas wszystkich. Zarówno w biurach, jak i w pracy zdalnej, jesteśmy otoczeni przez liczne bodźce, które utrudniają skupienie. 43% osób neuroatypowych i 42% neuronormatywnych deklaruje, że potrzebuje ciszy, by efektywnie pracować. Praca zdalna dodatkowo utrudnia utrzymanie kontaktu z zespołem. Tylko połowa osób neuroatypowych uważa, że potrafi to robić efektywnie, w porównaniu do 68% neuronormatywnych.
Powszechność cyfrowych narzędzi, ciągłe powiadomienia, szum informacyjny, a także niewłaściwie zaaranżowane przestrzenie biurowe czy wyzwania związane z domowym środowiskiem pracy zdalnej – to wszystko składa się na mieszankę bodźców, która obciąża nasz układ nerwowy. Potrzeba ciszy, która okazuje się być niemal tak samo istotna dla osób neuronormatywnych, jak i neuroatypowych, to wyraźny sygnał, że przebodźcowanie stało się powszechnym wyzwaniem. Zdolność do głębokiej koncentracji maleje, a to ma bezpośrednie przełożenie na jakość pracy i ogólny dobrostan – mówi Konstancja Zyzik, ekspertka ds. rekrutacji i rozwoju talentów w Pracuj.pl.
Jak pracodawcy mogą pomóc?
Firmy powinny wdrażać konkretne rozwiązania, które redukują natłok bodźców i wspierają różnorodne potrzeby pracowników. Zamiast oczekiwać, że wszyscy „dopasują się do biurka”, warto stworzyć środowisko pracy, które uwzględnia indywidualne preferencje. Tylko 49% neuroatypowych pracowników ocenia swoje miejsce pracy jako dobrze dopasowane do swoich potrzeb, a aż 38% uważa, że firma nie oferuje żadnych skierowanych do nich rozwiązań.
Pracodawcy mają realny wpływ na redukcję przebodźcowania i wspieranie dobrostanu swoich zespołów. Nie chodzi tylko o zapewnienie podstawowych narzędzi, ale o stworzenie kultury, która promuje elastyczność, zrozumienie i proaktywne reagowanie na sygnały o przeciążeniu. Wprowadzenie cichych stref, promowanie higieny pracy zdalnej, inwestycja w szkolenia podnoszące świadomość na temat neuroróżnorodności, czy wreszcie szczery dialog z pracownikami o ich potrzebach – to kluczowe kroki. Ignorowanie tych kwestii, co pokazuje niski odsetek pracowników czujących się dobrze dopasowanymi do swojego miejsca pracy, jest drogą donikąd i w dłuższej perspektywie prowadzi do spadku zaangażowania i większej rotacji – mówi Anna Zimnicka, manager ds. projektów marketingowych B2B w Pracuj.pl.
Dane z raportu Pracuj.pl "Neurokomfort w pracy i rekrutacji" jednoznacznie wskazują, że przebodźcowanie i jego konsekwencje, takie jak wypalenie zawodowe czy trudności z koncentracją, stanowią powszechne wyzwanie w nowoczesnym środowisku pracy, szczególnie dotykając osoby neuroatypowe. Skuteczne zarządzanie tym zjawiskiem wymaga od pracodawców proaktywnego podejścia. Firmy powinny inwestować w adaptacyjne środowiska pracy, elastyczne modele zatrudnienia oraz szkolenia podnoszące świadomość na temat różnorodnych potrzeb poznawczych pracowników. Robienie tego to nie tylko kwestia etyki czy spełniania wymogów społecznych, ale także strategiczna decyzja biznesowa. Tworzenie inkluzywnego i wspierającego środowiska pracy pozwala na zatrzymanie cennego talentu, zwiększenie innowacyjności dzięki różnorodności perspektyw, podniesienie ogólnej produktywności i budowanie silnej, odpornej kultury organizacyjnej. Ostatecznie, inwestycja w dobrostan wszystkich pracowników, w tym osób neuroatypowych, przekłada się na realną przewagę konkurencyjną i długoterminowy sukces firmy.
O badaniu
Raport „W pracy czuję bardziej” został przygotowany przez serwis Pracuj.pl. Dane ilościowe przedstawione w raporcie pozyskane zostały za pomocą badania opinii, przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia w styczniu 2025 roku wśród 723 pracujących Polaków w narzędziu Epanel.pl (w tym 217 osób deklarujących diagnozę otrzymaną od specjalisty w kierunku ADHD, spektrum autyzmu, zaburzeń uczenia się lub więcej niż jednego z tych obszarów).