Konsumenci i mali przedsiębiorcy dostali prawne możliwości wyjścia z trudnej sytuacji finansowej. Mowa o nowej upadłości konsumenckiej z 2020 roku, która cieszy się coraz większą popularnością. A co z wierzycielami, których w Polsce także szybko przybywa? Jaka jest ich pozycja w obecnej, trudnej sytuacji gospodarczej?
Ponad 2,5 mln Polaków ma problemy z terminowym opłacaniem rachunków, kredytów, mandatów i alimentów. Na koniec 2020 r. łączne zaległości, widniejące w bazie danych Krajowego Rejestru Długów, wyniosły ponad 48 mld zł. Rośnie też grupa wierzycieli, którzy nigdy nie zobaczą swoich pieniędzy. – Dane z 2020 roku pokazują, że połowa podmiotów, które zbankrutowało, na rok przed upadłością już figurowało w bazach KRD. Ich wierzyciele stracili wiele milionów złotych – mówi Szymon Mojzesowicz, ekspert firmy doradczej Lege Advisors.
Jaka jest więc pozycja wierzycieli w obecnej sytuacji? Według prawa, głównym celem postępowań upadłościowych wobec przedsiębiorców i osób fizycznych jest zaspokojenie wierzycieli. Następuje to ze środków uzyskanych przez syndyka po sprzedaży majątku upadłego. - Wierzyciele mają realny wpływ na przebieg postępowania. Prawo przyznaje im szereg uprawnień pozwalających doprowadzić do rozpoczęcia, czy też umorzenia postępowania. Daje również możliwość aktywnego uczestnictwa i kontroli. Warto dodać, że prawo upadłościowe dzieli wierzycieli na cztery kategorie. Przykładowo, zanim wierzyciele z kategorii drugiej otrzymają jakiekolwiek środki, najpierw muszą zostać spłaceni wszyscy, którzy mieszczą się w kategorii pierwszej. W im wyższej kategorii znajdzie się dany wierzyciel, tym większa szansa i krótszy czas na odzyskanie chociaż części zaległych kwot – tłumaczy Adam Pasternak z serwisu Upadanie.pl.
Kim według prawa jest wierzyciel? Zgodnie z prawem upadłościowym jest to każdy uprawniony do zaspokojenia z masy upadłościowej. Nawet jeżeli jego wierzytelność nie wymaga zgłoszenia. Tak więc status wierzyciela w postępowaniu upadłościowym będą miały podmioty, których należności figurują na liście wierzytelności w wyniku dokonanych zgłoszeń. Status taki będą mieć także wpisywani na listę z urzędu pracownicy, czy też wierzyciele zabezpieczeni hipotecznie.
- W postępowaniach prowadzonych na zasadach ogólnych, każdemu z wierzycieli przysługuje szereg uprawnień, takich jak m.in. zgłaszanie wierzytelności, czy też zaskarżanie list wierzytelności, planów podziału lub opisów i oszacowań. Co więcej, wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności jest pełnoprawnym tytułem egzekucyjnym przeciwko dłużnikowi. Wyciąg taki może być bardzo przydatny zwłaszcza po umorzeniu danego postępowania. Z kolei w upadłości konsumenckiej prowadzonej w trybie uproszczonym, wierzyciele mogą m.in. zgłaszać swoje wierzytelności, zaskarżać czynności syndyka, opiniować projekt planu spłaty wierzycieli, czy wreszcie złożyć zażalenie na końcowe postanowienie sądu – wyjaśnia Adam Pasternak.
Warto skupić się na sytuacjach, w których wierzyciele uczestniczą w postępowaniu działając wspólnie. Przede wszystkim wspomnieć trzeba o zgromadzeniu wierzycieli. Działa ono pod przewodnictwem sędziego-komisarza, a tworzone jest zasadniczo przez wszystkich wierzycieli, których wierzytelności zostały uznane. Zgromadzenie zwoływane jest przez sędziego-komisarza, jeżeli ustawa wymaga podjęcia przez nie uchwały i zawnioskuje o to odpowiednio reprezentatywna grupa wierzycieli. W innych wypadkach następuje to wedle uznania sędziego-komisarza. - Zgromadzenie podejmuje decyzje w formie uchwał, a do jego najważniejszych uprawnień należy głosowanie nad układem z dłużnikiem, dokonywanie wyłączeń z masy upadłości oraz decydowanie o konieczności wniesienia przez wierzycieli zaliczek na koszty postępowania - wyjaśnia Szymon Mojzesowicz.
Drugą z form reprezentacji wierzycieli w trakcie postępowania jest rada wierzycieli ustanawiana przez sędziego-komisarza z urzędu. Rada powstaje, jeśli sędzia uzna to za konieczne lub na wniosek wierzycieli, czy też upadłego. W skład rady wchodzi pięciu członków oraz dwóch zastępców, względnie trzech członków w przypadku małej liczby wierzycieli. Rolą rady wierzycieli jest udzielanie pomocy, kontrolowanie działalności syndyka, a przede wszystkim udzielanie zezwoleń na dokonanie niektórych czynności. W wypadku nieustanowienia rady jej funkcje pełni sędzia-komisarz.
Jest jeszcze jedna sytuacja, która świadczy o silnej pozycji wierzycieli w postępowaniu upadłościowym - na zgodny wniosek wszystkich wierzycieli, sąd zobowiązany jest do umorzenia postępowania.
Źródło: Lege Advisors